Thông điệp mà RenewJeans muốn nhắn gửi vào từng sản phẩm (Ảnh: Quỳnh Chi)
Từ một chiếc túi tái chế đến hành trình làm sống dậy những chiếc quần jeans cũ
Một sáng mùa hè năm 2013, nhóm bạn trẻ ở Hà Nội khởi xướng một hoạt động nhỏ: đổi sáu chiếc quần jeans cũ lấy một túi tote tái chế. Đó là cách chị Bùi Thị Kim Ngân, sinh năm 1988, khi ấy là nhân viên văn phòng (tốt nghiệp ngành điện tử – viễn thông) khởi động một hành trình sống xanh mà chính chị cũng không ngờ sẽ kéo dài đến tận hôm nay.
Chị Bùi Thị Kim Ngân – người sáng lập thương hiệu Renew Jeans trước một cửa hàng nhỏ của chị ở Hà Nội (Ảnh: Quỳnh Chi)
Thời điểm ấy, dự án hoàn toàn phi lợi nhuận, nhắm đến sinh viên – những người trẻ vừa năng động, vừa dễ tiếp cận mạng xã hội và có nhiều kết nối để kêu gọi người khác cùng gom đồ cũ. “Mình chỉ nghĩ đơn giản là giúp giảm rác, tạo đồ dùng tiện lợi cho các bạn sinh viên, chứ chưa từng nghĩ nó sẽ thành một thương hiệu”, chị Ngân nhớ lại.
Thế nhưng, những chiếc quần Jeans cũ, tưởng như hết giá trị, lại đưa chị đi xa hơn. Khi dự án tiếp tục kéo dài đến 2019, chị mới bắt đầu kinh doanh nghiêm túc. Nguyên liệu vẫn là jeans, một chất liệu được chị lựa chọn kỹ lưỡng vì tính bền bỉ, phù hợp với tinh thần tái sử dụng có trách nhiệm. “Mình từng đắn đó liệu có phải mình đang biến rác từ dạng này thành dạng khác? Nếu đã tái chế thì sản phẩm sau cùng phải đủ bền để tiếp tục được sử dụng nhiều năm nữa. Với tiêu chí đó, jeans là lựa chọn lý tưởng”, chị giải thích.
Không giống với hình dung của nhiều người về cú rẽ ngoặt trong đời, hành trình của Kim Ngân là kết quả của sự tích lũy. Sáu năm đầu, chị vẫn đi làm công ty, dành dụm tài chính và học thêm những kỹ năng cần thiết: may vá, thiết kế, truyền thông, bán hàng. Không được đào tạo bài bản về kinh doanh hay thời trang, tất cả mọi thứ đều phải tự học từ đầu. Đó là một hành trình nhiều va vấp, mắc nhiều sai lầm, và cũng là quá trình tự đúc rút kinh nghiệm để đi tiếp.
Khó khăn lớn nhất, theo chị, không nằm ở kỹ thuật hay vốn liếng, mà ở việc thay đổi nhận thức xã hội. Thời gian đầu, việc tiếp cận khách hàng với sản phẩm tái chế không hề dễ dàng. Nhiều người vẫn còn e ngại về nguồn gốc của quần áo cũ, thậm chí có người đặt câu hỏi liệu đó có phải là đồ của người đã khuất. Để thay đổi định kiến, chị Ngân phải dành rất nhiều thời gian trò chuyện, giải thích và thuyết phục từng người một. Khách hàng ban đầu chủ yếu là bạn bè, người quen, rồi dần dần họ giới thiệu bạn khác. Cứ thế lan tỏa.
Hiện tại, RenewJeans có ba nguồn nguyên liệu chính: đồ khách gửi tặng, đồ cũ đổi lấy túi và vải vụn hoặc quần áo cũ lỗi mốt từ các nhà máy. Nhưng quan trọng nhất vẫn là cách chị nhìn vào từng món đồ cũ như một “cơ hội sống mới”: “Mình không quan tâm đồ đó đến từ đâu, mình quan tâm hành trình tiếp theo của nó sẽ được sống như thế nào.”
Một góc trưng bày các sản phẩm tái chế từ quần jean cũ tại cửa hàng RenewJeans (Ảnh: Quỳnh Chi)
Mỗi chiếc túi là một câu chuyện
Bước vào xưởng của RenewJeans ở Nam Từ Liêm, Hà Nội, người ta không thấy dây chuyền công nghiệp, chỉ thấy những bàn may nhỏ, chồng quần áo cũ gấp gọn và những chiếc túi, ba lô, ví đầy màu sắc được làm hoàn toàn thủ công. Từ jeans rách gối, bạc màu, mỗi sản phẩm được tạo ra đều là độc bản – có câu chuyện riêng, có cá tính riêng.
Những chiếc túi xách, ví cầm tay được thiết kế thủ công từ chất liệu jean đã qua sử dụng, được thêu tay họa tiết hoa lá sinh động (Ảnh: Quỳnh Chi)
RenewJeans hiện chia sản phẩm thành hai dòng: hàng bán sẵn và hàng đặt riêng theo nhu cầu. Sản phẩm bán sẵn thường do đội thiết kế chủ động xử lý từ nguồn nguyên liệu gom được. Còn hàng đặt riêng thường là những món đồ mang theo kỷ niệm cá nhân – đòi hỏi sự lắng nghe và kỹ thuật cao. “Với đồ đặt riêng, nếu làm sai thì không có cơ hội sửa. Khách gửi đồ đến là gửi cả ký ức. Mình phải rất cẩn trọng và phải trao đổi rất kĩ với khách.” chị Ngân chia sẻ.
Chị kể lại một kỷ niệm xúc động: “Có một bạn nữ, sau 32 năm giữ lại chiếc áo khoác của bố đã mất, quyết định mang tới mình để làm thành một chiếc ba lô. Bạn ấy bảo: ‘Em không muốn để nó mãi trong tủ. Em muốn mang bố đi cùng mỗi ngày’.” Câu chuyện ấy chỉ là một trong vô số những lát cắt tình cảm mà RenewJeans từng chứng kiến – từ chiếc quần tặng đầu tiên của người yêu, cho đến chiếc quần jeans gắn liền với tháng lương đầu đời. Hay có cả những chiếc quần từ thời “mi nhon” mà một phụ nữ trung niên gửi làm túi để nhắc mình đã từng trẻ trung đến thế.
Chính những câu chuyện ấy khiến RenewJeans không chỉ là một thương hiệu, mà là một không gian sống động cho ký ức – nơi mỗi người tìm thấy một phần bản thân qua những sợi chỉ được may lại, gấp nếp, biến hóa thành hình hài mới.
Khi được hỏi về tên gọi “RenewJeans”, chị Ngân cười và cho biết đây là cái tên đã theo chị suốt từ những ngày đầu khởi nghiệp đến hiện tại. Nhiều lần tái định vị thương hiệu, mở điểm bán mới, làm việc với đối tác nước ngoài, nhưng tên thì giữ nguyên. Với chị, cái tên này nghe vừa gần gũi, dễ nhớ, và quan trọng nhất là thể hiện đúng tinh thần mà thương hiệu theo đuổi: tái sinh jeans cũ.
Chị Ngân đang giới thiệu một mẫu túi xách được làm từ quần jean cũ (Ảnh: Quỳnh Chi)
Dù hoạt động không rầm rộ, RenewJeans hiện đã có mặt ở Hà Nội, TP.HCM và Hội An, tập trung ở các khu vực trung tâm, nơi có khách hàng quan tâm đến lối sống xanh và sản phẩm thủ công. Dù vậy, chị vẫn thận trọng với việc mở rộng quy mô. “Bọn mình tự thân vận hành, không có vốn đầu tư. Nên đi đâu cũng phải tính toán kỹ. Tập trung vào nơi có tệp khách phù hợp, không trải rộng quá sức.”
Mở rộng mà không đánh mất bản sắc là điều chị luôn trăn trở. Theo chị, việc giữ vững giá trị cốt lõi không đồng nghĩa với việc phải đứng yên. Thay vì chọn giữa thủ công độc bản và phát triển quy mô, chị tin rằng hoàn toàn có thể dung hòa cả hai: vừa nhận đơn hàng lớn cho doanh nghiệp, vừa làm những sản phẩm cá nhân hóa theo yêu cầu khách hàng. Điều quan trọng, với chị, là không quên điều mình theo đuổi từ đầu.
Chiếc túi xách thêu tay mang thương hiệu RenewJeans (Ảnh: Quỳnh Chi)
Với chị Ngân, RenewJeans không chỉ là thương hiệu. Nó là tuyên ngôn, là lối sống, là tình yêu của cả một đội ngũ yêu thích các sản phẩm tái chế. Chị mong một ngày thương hiệu có thể tự vận hành mà không phụ thuộc hoàn toàn vào người sáng lập. Theo chị, việc cổ phần hóa mô hình không chỉ giúp lan tỏa giá trị thương hiệu mà còn là cách để những cộng sự gắn bó và đang làm việc tại RenewJeans được chia sẻ thành quả cùng nhau. Với chị, một thương hiệu thủ công chỉ thực sự bền vững khi có khả năng kế thừa và tiếp tục phát triển ngay cả khi người sáng lập không còn trực tiếp điều hành.